Akcja Katolicka jest stowarzyszeniem powołanym przez papieża Piusa XI w roku 1928. Choć jako nazwa pojawia się już wcześniej w motu proprio Piusa X z roku 1903. Ten sam papież określił charyzmat stowarzyszenia i zasady organizacyjne. Jednak formalnie do życia powołał Akcję Katolicką Pius XI przedstawiając główne założenia stowarzyszenia w encyklice ,,Ubi arcano” w roku 1922. Ten sam papież w encyklice ,,Divini Redemptoris” wyznaczył jej zadania na rzecz budowania państwa sprawiedliwości społecznej opartej na nauczaniu Kościoła. Od tego czasu Akcja Katolicka rozwijała się jako stowarzyszenie katolików świeckich w oparciu o struktury Kościoła i w ścisłej współpracy z hierarchią kościelną.

Akcja Katolicka w II Rzeczypospolitej

W Polsce przedwojennej stowarzyszenie zawiązało się w roku 1930. Była to organizacja centralistyczna, opierająca się na jednolitym dla całego kraju statucie. W ciągu niespełna 10 lat swej działalności stała się silnym ruchem skupiającym zarówno elity inteligencji katolickiej, jak i licznych przedstawicieli środowisk rzemieślniczych i chłopskich. Tuż przed wybuchem II wojny Akcja Katolicka liczyła około 750 tys. członków, a samo stowarzyszenie zajęło znaczące miejsce w życiu społecznym ówczesnej Polski.. W budowaniu struktur przyjęto model włoski stowarzyszenia oparty na czterech stanach: mężczyźni, kobiety, młodzież męska, młodzież żeńska. Stowarzyszenie wydawało własne czasopismo pod nazwą „Ruch Katolicki”. Patronem Akcji Katolickiej w Polsce wybrany został św. Wojciech, jako święto patronalne wyznaczono uroczystość Chrystusa Króla.

Akcja Katolicka po roku 1993

Pierwsze struktury nowego stowarzyszenia zaczęły powstawać w trzy lata po historycznym spotkaniu polskich biskupów z Janem Pawłem II. W roku 1996 w całej Polsce, z różną intensywnością zaczęły powstawać diecezjalne instytuty i parafialne oddziały Akcji Katolickiej. Ukoronowaniem podjętych działań były wybory statutowych władz krajowych stowarzyszenia przeprowadzone w Częstochowie podczas spotkania delegatów instytutów diecezjalnych w dniach 20-21 listopada 1998 roku, w wigilię święta Chrystusa Króla Wszechświata.

Cele statutowe Akcji Katolickiej

W pierwszym rzędzie celem Akcji Katolickiej jest współpraca katolików świeckich z biskupami i księżmi w celu rozwoju Kościoła katolickiego. Dzieje się to poprzez pogłębienie życia religijnego członków akcji, reagowanie na zagrożenia wiary i moralności chrześcijańskiej a także poprzez kształcenie przyszłych działaczy katolickich, którzy będą mogli aktywnie działać w życiu społecznym.

Ponadto Akcja Katolicka może prowadzić działalność oświatową (prowadzić szkoły katolickie), działalność wychowawczą (prowadzić przedszkola i świetlice), działalność wydawniczą (prowadzić drukarnię, drukować biuletyny, gazety, książki katolickie), działalność kulturalną (prowadzić świetlicę, bibliotekę, czytelnię książek i czasopism katolickich), działalność informacyjną (prowadzić rozgłośnię radiową, gazetę parafialną), działalność dobroczynną (obsługiwać stołówkę dla ubogich, noclegownię, kasę pożyczkową), działalność turystyczną (organizować pielgrzymki i wycieczki), działalność sportową (obsługiwać konkursy i zawody), działalność ekologiczną, działalność rehabilitacji młodzieży niepełnosprawnej, a w koniec także działalność gospodarczą (np. działalność na rzecz pomocy bezrobotnym i samotnym). Możliwości angażowania się są ogromne.